Burn-out en Overspanning: Wat Erachter Zit en Waarom Het Zo Lang Duurt om te Herstellen
Als ervaringsdeskundige weet ik maar al te goed hoe het voelt om langzaam in een burn-out of overspanning terecht te komen. Het is een sluipend proces, een ‘stille storm’ die je vaak pas herkent als je middenin het oog ervan staat. De aanloop naar een burn-out is zelden iets dat je van tevoren ziet aankomen. Meestal is het een combinatie van factoren die zich opstapelen: werkdruk, persoonlijke uitdagingen, onverwerkte emoties en gebrek aan steun. In dit blog wil ik mijn persoonlijke ervaring delen, het onbegrip waar veel mensen mee te maken krijgen, en waarom burn-out vaak veel verder gaat dan alleen werkstress.
De Langzame Aanloop naar een Burn-out
Burn-out en overspanning komen niet ineens uit de lucht vallen. Het begint vaak met kleine signalen die je niet meteen herkent als de voorbodes van iets veel ernstigers. In mijn geval begon het met een gevoel van altijd maar door moeten gaan, de lat steeds hoger leggen voor mezelf, en maar blijven presteren, ongeacht hoe ik me voelde. De stress leek een soort motivatie te worden, een drive die ik niet wilde verliezen. Dat het op de lange termijn niet vol te houden was, werd me pas duidelijk toen ik letterlijk uitgeput was.
De aanloop naar een burn-out is vaak langer dan we denken. Het is niet iets wat binnen enkele weken ontstaat, maar eerder iets wat zich maanden of zelfs jaren ontwikkelt. Het gaat om een langdurige overbelasting, zowel mentaal als fysiek, die uiteindelijk de balans in je leven volledig verstoort. Bij veel mensen spelen er niet alleen werkgerelateerde stressfactoren, maar ook persoonlijke en emotionele belasting. Als je als kind hebt geleerd dat je altijd je best moet doen, altijd sterk moet zijn, of als je emotioneel niet volledig ondersteund werd door je ouders, kun je die patronen doorvoeren naar je werkleven.
Onbegrip van Anderen: ‘Waarom Maak Je Jezelf Zó Gek?’
Wat ik vaak zie bij cliënten, maar wat ik zelf ook heb ervaren, is het onbegrip van mensen om je heen. Voor buitenstaanders is het moeilijk te begrijpen hoe iemand in zo’n diepe burn-out kan belanden, vooral als diegene in hun ogen altijd zo hard werkt en altijd alles voor elkaar heeft. De reacties variëren van “Je moet gewoon even doorzetten” tot “Waarom ben je zo gevoelig?”. Het is frustrerend als mensen niet begrijpen dat burn-out niet simpelweg een kwestie is van “even doorzetten”. Het is een signalering van het lichaam en de geest dat ze niet meer in staat zijn om verder te functioneren op de manier waarop ze dat gewend zijn.
Het onbegrip komt niet alleen van vrienden en familie, maar ook van werkgevers. Veel werkgevers hebben onvoldoende kennis over burn-out en overspanning, wat vaak leidt tot verkeerd of zelfs schadelijk beleid. Vaak wordt er verwacht dat werknemers gewoon doorgaan, terwijl ze eigenlijk letterlijk niet meer kunnen. Er is geen ruimte voor herstel, en de gevolgen kunnen langdurig en ingrijpend zijn. Werkgevers zouden beter geïnformeerd moeten worden over hoe ze hun medewerkers kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld door het bieden van flexibele werkuren, stressmanagementtrainingen, of simpelweg door erkenning te geven aan het feit dat het niet altijd gaat zoals het lijkt.
De Werkelijke Oorzaken: Meer dan Alleen Werk
Veel mensen denken dat burn-out en overspanning uitsluitend ontstaan door werkstress, maar de werkelijkheid is veel complexer. Natuurlijk speelt werkdruk een rol, maar er is vaak meer aan de hand. Mijn eigen ervaring heeft me geleerd dat burn-out vaak een combinatie is van factoren die samenkomen: een ongezonde werkcultuur, maar ook persoonlijke trauma’s, onverwerkte emoties, en zelfs de opvoeding die je hebt gehad kan een rol meespelen.
Als kind leerde ik dat ik altijd sterk moest zijn, altijd de verwachtingen van anderen moest waarmaken. Emotioneel niet volledig ondersteunde ouders kunnen ook een belangrijke rol spelen in hoe we later met stress omgaan. Als je in een omgeving opgroeit waar emoties niet openlijk besproken worden of waar je constant het gevoel hebt dat je niet goed genoeg bent, kun je die patronen onbewust meenemen naar je volwassen leven. In mijn geval heeft het jaren geduurd voordat ik me realiseerde dat mijn burn-out niet alleen door werkstress kwam, maar ook door de onbewuste druk die ik mezelf had opgelegd, vanuit de overtuigingen die ik als kind had gevormd.
Statistieken en Demografie: Hoeveel Mensen in Nederland Hebben te Maken met Burn-outklachten?
Volgens de cijfers van de Gezondheidsenquête van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) kampt ongeveer 17% van de werkende Nederlanders met burn-outklachten. Dat betekent dat één op de zes werkenden in Nederland zich ooit in een situatie bevindt waarin werkdruk, stress en uitputting hun mentale en fysieke gezondheid in gevaar brengen.
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat burn-out niet alleen een ‘volwassen’ probleem is. Het komt voor in verschillende leeftijdscategorieën, maar met name bij mensen tussen de 25 en 45 jaar. Dit is de leeftijd waarop mensen vaak het meeste druk ervaren: jonge ouders, carrière maken, zorgen voor het gezin en voldoen aan de eisen van hun werk. De werkdruk kan op dit moment in het leven echt oplopen, maar de mentale belasting die ze met zich meedragen, kan ook voortkomen uit hun jeugd, opvoeding en vroege levenservaringen.
Het Belang van Bewustwording en Herstel
Burn-out is een signaal dat je lichaam en geest aangeven dat er iets niet in balans is. Het is geen zwakte, maar een aanwijzing dat er iets moet veranderen. Herstel van een burn-out is niet iets wat je snel doet. Het is een langzaam proces van wederopbouw: het herstellen van je energie, het herstellen van je geest, en het herstellen van je verbinding met je eigen grenzen. Maar het herstelproces is mogelijk en soms is de eerste stap gewoon erkennen dat je niet alleen met werkstress te maken hebt, maar dat er veel diepere lagen spelen.
Wat ik nu elke dag meeneem uit mijn eigen ervaring is het belang van zelfzorg, bewustwording en het nemen van de tijd om in balans te komen. Als je in een burn-out zit, is het essentieel om te leren luisteren naar je eigen lichaam en geest. Dat kan door in stilte te zijn, door wandelingen te maken in de natuur, of door tijd vrij te maken voor zelfreflectie. Deze momenten van rust zijn niet een luxe, maar een noodzaak voor herstel.
Conclusie
Burn-out en overspanning zijn geen opzichzelfstaande ‘werkklachten’, maar vaak een complex samenspel van werkstress, persoonlijke verwachtingen en emotionele belasting. De onbegrip van anderen, van vrienden, familie en zelfs werkgevers, maakt het herstelproces niet makkelijker. Maar als we de dieperliggende oorzaken erkennen: zoals opvoeding, emotionele onbeschikbaarheid en onbewuste patronen, kunnen we beginnen met het herstellen van de onderliggende oorzaken van stress en burn-out. Het is tijd om ruimte te maken voor herstel en voor verandering. Het is tijd om de storm in je hoofd te kalmeren en weer in balans te komen.
Je hoeft het niet alleen te doen. Als ervaringsdeskundige help ik je graag in jouw proces naar herstel. Het is belangrijk om te weten dat er altijd ruimte is voor verandering en groei, en dat je niet hoeft te wachten tot je ‘klaar’ bent om hulp te zoeken. Naast groepswandelingen bied ik ook 1-op-1 wandelingen aan, waarbij we samen in alle rust en stilte op pad gaan. Tijdens deze wandelingen neem ik de tijd om écht naar je te luisteren, samen met jou de oorzaken van stress en burn-out te verkennen en handvatten aan te reiken om weer in balans te komen. De natuur biedt ons hierbij de ruimte om onszelf te resetten, terwijl jij stap voor stap weer in contact komt met je innerlijke kracht en rust.
Het herstellen van burn-out en overspanning vraagt om geduld, compassie en een veilige omgeving. Of je nu kiest voor een groepswandeling of liever één-op-één werkt, ik sta voor je klaar om samen met jou die stap naar herstel te zetten. Het begint met de moed om je verhaal te delen en te erkennen dat het oké is om even niet alles alleen te dragen. Je bent goed genoeg zoals je bent, en ik ben er om je te helpen die weg naar herstel te vinden.